THĂM BẢO TÀNG NGUYỄN VĂN HUYÊN

GHÉ THĂM "VƯỜN KÝ ỨC"

                            "Con người sinh ra không phải để tan biến đi như một hạt cát vô danh, họ sinh ra để ghi lại dấu ấn trên cõi đời và trong trái tim những người khác."
                Quả thật tôi đã hiểu ra ý nghĩa sâu xa của câu Ngạn ngư này khi tới thăm  "  Bảo tàng Nguyên văn Huyên ", bảo tàng của gia đình Nguyễn Kim Nữ Hiếu, một người bạn lớp 5 Quế Lâm của chung ta.

                Buổi sáng một ngày đẹp trời đầu thang tư vưa qua, không hẹn mà nên nhân chuyến ra bắc Quang Trung và Nhật Lệ đã rủ tôi đến thăm bảo tàng của gia đình bạn Nư Hiếu. Nhận được điện thoại hơi bất ngờ của tôi, Nữ Hiếu vui vẻ nhận lời và lập tức sắp xếp chuyến đi về làng LAI XÁ nơi tọa lạc ngôi nhà được sử dụng làm Bảo tàng của gia đình bạn. Tôi hẹn Trung đến nhà Nữ Hiếu ,ở đó thấy Kim Lân đã chờ sẵn, 3 chúng tôi lên xe cùng Nữ Hiếu nhắm hương Hoài Đức thẳng tiến, dọc đường chung tôi đón thêm Thanh Mai, thế là cả đoàn 6 người , trên đường đi chuyện trò rôm rả,  một loáng đã vượt qua quãng đương chỉ 16km, chúng tôi rẽ vào làng Lai xá và tìm đến ngôi nhà riêng ở quê cha của bạn Hiếu. Em trai Nữ Hiếu là Văn Huy phụ trách Bảo tàng ra mở cổng và dón tiếp chung tôi không phải  như những khách tham quan thông thường mà hết sức thân tình như đón  những người thân trong gia đình về thăm lại căn nhà của mình vậy.

            Chủ nhà Hiếu và Huy cùng chúng tôi ngồi quây quần quanh chiếc bàn gỗ  đơn sơ đặt ngay ngoài sân vườn ngôi nhà, những cốc nước vối  được rót ra mời khách, Huy giới thiệu qua về tòa nhà 5 tầng và sân vườn được mang tên " Vườn ký ức" nơi có con đường nhỏ chen giữa các luống hoa và những cây  sấu, cây khế cây roi.. nhưng cây quả mà cha mẹ vẫn trông ngày xa xưa.

            Sau vài phút trò chuyện, chung tôi vào thăm ngay Bảo tàng. Ngôi biệt thự 5 tầng được xây trên diện tích 150 m2. Bảo tàng lưu giữ tới 400 hiện vật hết sức phong phú bao gồm những bút tích, ghi chép, các thư tín , các văn bản gốc, nhật ký và các hiện vật khác về cuộc đời   của cha mẹ Hiếu- Cụ  ông Nguyễn Văn Huyên và Cụ Bà Vi Kim Ngọc kéo dài hơn 70 năm từ cuôi thế kỷ 19 tới nhưng năm 70 của thế kỷ 20.

            Vốn là Giám đốc Bảo tàng dân tộc học VN, với những kinh nghiệm đã tích lũy được, với tài năng bẩm sinh cộng với sự trợ giúp của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo tàng người Pháp, Huy bố trí sắp xếp  cac hiện vât theo 4 chủ đề chính :

                                                                    -Nền tảng gia đình

                                                                    -Thời thanh xuân của Bố Mẹ

                                                                    -Nhà Bác hoc, giáo dục học

                                                                    -một con người hành động.

                                                           

              Với cách xử lý tinh tế, mỗi chủ đề mang một sắc thái riêng, nội dung phong phú, nhiều kỷ vật có giá trị,Văn Huy " kiến trúc sư" của công trình đã tạo nên một ngôi bảo tàng vừa sinh động lại vừa giản di,ấm cúng và hết sức gần gũi. Những hình ảnh sống đông về cuộc đời thời thanh xuân của Cha mẹ, nhưng cống hiến của họ đối với cách mạng, dối với ngành giáo dục, ngành vi sinh vật   trong quá khứ đã hòa quyên với những nhưng hình ảnh tươi mới về gia đình hạnh phúc của 3 cô con gái : Nguyễn Kim Nữ Hạnh, Nguyễn Kim Bích Hà, nguyễn Kim Nữ Hiếu và con trai út Nguyên văn Huy.

               Nữ Hiếu nói với chúng tôi ,cuộc đời của Cha cô cố nhiên là rất hào hùng, cha cô không là đảng viên nhưng đã công hiến cả cuộc đời cho đảng, cho cách mang, ông từng là Bộ trương giáo dục, nhà Bác hoc, nhà giáo dục học với những công trình làm rạng rỡ nền khoa học VN, nhưng với cô trên tất cả ông vẫn là một người Cha  muôn vàn  kính yêu, luôn chăm sóc con cái , chỉ ra hướng đi đúng đắn cho con cái và dành cho con cái tình thương yêu vô bờ bến.  Về Mẹ mình, Hiếu không nói nhiều nhưng dường như mỗi lời của cô đều ẩn chứa những cảm xuc, tất cả tình cảm của cô với Mẹ  Hiếu giữ kín  trong đáy lòng mình , với cô mẹ như là biển rộng bao la, là bàu trời xanh cao vời vợi, là kết tinh của những đức tính  chung thủy, đảm đang của ngừời phụ nữ Việt Nam đã có tự ngàn xưa. Hiếu bảo : không có Mẹ lưu giữ những kỷ vật vô giá thì không thể có được những gì xuất hiện trong bảo tàng này. Những tư liêu về bà cho thấy bà quả là một người phụ nữ  tài sắc vẹn toàn, là con gái của Quan Tổng đốc Vi Văn Định bà vốn dĩ là dòng dõi " cành vàng lá ngoc". Bà là một phụ nữ tài năng,  biết chơi đàn piano, có khả năng hội họa, giỏi thêu thùa nữ công gia chánh, nhưng điều đáng ngạc nhiên là trong hôn nhân bà đã kiên trì đi theo con đường mình tự chọn là  tự do yêu đương .

Trong nhật ký của mình viết từ thời còn trẻ bà đã thốt lên ;" ước mơ của em là khi đến tuồi đôi tám thanh xuân sẽ quyết chọn được người tài đức để trao thân gửi phận  và em đã toại nguyện ". Người mà bà đa quyết định trao thân gửi phận không phải là nhạc sỹ Dương Thiệu Tước, người được lựa chọn theo kiểu bố mẹ đặt đâu con ngồi đấy mà là ông Nguyễn văn Huyên một chàng trai mang đày trí lớn, học thức uyên bác , đây là một quyết định thật sự táo bạo vào thời đó, sự kiện này đánh dấu một làn gió mới  làm thay đổi phong tục hôn nhân cổ xưa lạc hậu ở VN. Tình yêu của cha mẹ  Hiếu thật sâu đậm, thật đằm thắm. Cha mẹ Hiếu đã lấy hai chư N H là tên của hai người để đặt tên cho hai con gái là Nư Hạnh, Nữ Hiếu. chả thế mà  Nữ Hạnh đã viết trong nhật ký của mình như một lời tự nhủ ; " cảm nhận được mối tình đằm thắm của cha mẹ, mình phải cố gắng góp phần giữ gìn hạnh phúc của gia đình này ".

                  Viết đến đây tôi lại nhớ đến câu nói như một châm ngôn của nhà hiền triết D. Lama : " không khí đày tình thương yêu trong gia đình là nền tảng cho cuộc đời bạn " . Chắc cũng vì lẽ đó mà Hiếu và Huy đã chon " Nền tảng gia đình" lam chủ đề đầu tiên để đưa  người xem trở về với " Vườn ký ức" của gia đình mình.

                  Trong thời gian hơn 2 giờ đồng hồ chúng tôi đã trở về với quá khứ vẻ vang của gia đình bạn Nữ Hiếu, quá khứ này gắn liền với lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Những hiện vật, những hình ảnh sống động trưng bày nơi đây luôn kéo theo những câu chuyện lý thú và  đọng lại trong lòng mỗi chúng tôi những cảm xúc thật sâu lắng.

                  Trước khi ra về chúng tôi lại ngồi lại với nhau, tôi được đề nghị thay mặt các bạn cùng đi ghi lại vài dòng cảm tưởng. Thật khó cho tôi quá vì tôi biết mỗi bạn đều có nhưng cảm xuc riêng, suy ngẫm giây lát rồi tôi cũng ghi được dòng chữ : cám ơn Nữ Hiếu và em trai Văn Huy đã đưa chung tôi trờ về với "vườn ký ức" của gia đình, cảm nhận chung của chung tôi sau khi xem là : vô cùng cảm động và hết sức khâm phục, ngay lúc ấy Quang Trung đã bổ xung thêm 2 chữ " tự hào", tôi vôi ghi thêm vào  để thành 6 chữ ; " Cảm động, tự hào , khâm phục ".

                 Bây giờ mỗi khi nhớ về chuyến thăm Bảo tàng gia đình Nữ Hiếu hôm ấy, tôi lại ghi nhớ một câu danh ngôn nổi tiếng của J.Paul :

                 " Cuộc sông như một cuốn sách, kẻ tầm thường giở qua nhanh chóng, người khôn ngoan vừa đọc vừa suy nghĩ vì họ biết bất cứ ai cũng chỉ được đọc có một lần."

                                                                                                             

                       Xin gửi bài viết này đến Nữ Hiếu và em trai Văn Huy.            Công Lý 21/4/2015

                                                                                                                 

-------------------------------------

ảnh trong bài : Quang Trung Vũ